De volwassen veranderlijke-boktor is gemiddeld 1.2 tot 2.5 cm lang, bruinzwart van kleur met 2 grijsachtige vlekken en dunne, lange poten. De larven hebben een lengte tot 3 cm en zijn geelachtig wit met goed ontwikkelde kaken. Deze larven kan men af en toe horen knagen, vooral op warme zomerdagen.In juni tot en met september komen de kevers uit het hout om te gaan paren.

Het vrouwtje legt vervolgens circa 200 eitjes. Als de eitjes uitgekomen zijn, boren de larven zich meteen in het hout, en maken daarin boorgangen, die geheel met boormeel gevuld worden en een ovale doorsnee hebben.Het houtoppervlakte is vaak rimpelig als gevolg van druk uit de boorgangen op het dunne fineerlaagje wat nog in tact is gebleven. Normaal wordt de uitgang naar buiten al voor de verpopping uitgeknaagd. Er blijft slechts een klein laagje hout aanwezig, waar de kever later een uitvliegopening knaagt.

Om van ei tot volwassen boktor te ontwikkelen, kost 3 tot 11 jaar. De larven van de veranderlijke-boktor, houtboktor en gewone boktor kunnen tot wel twaalf jaar het hout leven. Je kunt een uitvliegopening herkennen aan de ovale vorm, lengte 6 tot 9 mm en vaak met een gerafelde rand. Het boormeel vertoont cylindrische deeltjes en heeft daardoor een unieke struktuur: korte ronde staafjes met grof poeder.

Veranderlijke-boktorren eten langzaam het hout van bijvoorbeeld dakconstructies op. Dikke dragende balken kunnen in enkele jaren geheel verpulverd worden. De draagkracht van dakbeschot en dikke steunbalken kan door de schadelijke boktor flink verminderen met instortingsgevaar tot gevolg. Indien u last heeft van boktorren, is het dus zaak om boktorren snel te laten bestrijden.

Gebruik loofhout of verduurzaamd naaldhout. Naaldhout vooraf goed controleren op aanwezigheid van veranderlijke-boktor en vervolgens goed schilderen of lakken, zodat er geen eitjes op het houtoppervlak gelegd kunnen worden.